28. OFF CINEMA już za nami

24 października Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu zamieniło się w miejsce, gdzie kino dokumentalne stało się nie tylko rozrywką, ale i polem do refleksji. Tegoroczna, 28. edycja Festiwalu Filmów Dokumentalnych OFF CINEMA obejmowała aż 40 dokumentów, które stworzyły fascynujący obraz współczesnych problemów i kulturowych zawirowań.

OFF CINEMA jest nie tylko przeglądem filmowym, ale także dialogiem z widzem. W tym roku festiwal zorganizowano wokół różnych sekcji tematycznych, a każda z nich przybliżała inny aspekt świata: od konfliktów wojennych, przez ekologię, aż po autotematyczne refleksje o sztuce. Organizatorzy podkreślali znaczenie „niewygodnego” przekazu filmów dokumentalnych – tego, co wytrąca nas z codzienności, konfrontując z rzeczywistością, która często wymyka się naszej uwadze.

Otwarcie 28. OFF CINEMA: historia Wandy Rutkiewicz

Festiwal otworzył film Ostatnia wyprawa Elizy Kubarskiej, ukazujący losy Wandy Rutkiewicz – pierwszej Polki i jednej z pierwszych kobiet na świecie, która zdobyła Mount Everest. Dokument ukazuje zarówno jej wielkie sukcesy, ale i osobiste dramaty. Rutkiewicz, często niedoceniana w zdominowanym przez mężczyzn świecie alpinizmu, płaciła wysoką cenę za swoją pasję. Film śledzi jej ostatnią wyprawę na Kanczendzongę, rzucając światło na życie pełne ryzyka, nieustannego dążenia do wolności i wyzwań, które stały się dla niej filozofią życia.

„Bardzo Bliski Wschód” – trudne realia konfliktów

Jedną z najbardziej wstrząsających sekcji 28. Festiwalu OFF CINEMA była sekcja zatytułowana „Bardzo Bliski Wschód”, w której poruszono temat konfliktów w rejonie Bliskiego Wschodu. Wyjątkowe wrażenie na widzach wywarł film Ambulans w reżyserii Mohameda Jabaly’ego, przybliżający tragedię wojny w Strefie Gazy w 2014 roku. Dokument ukazuje przerażającą rzeczywistość konfliktu oczami lekarzy i ratowników, którzy każdego dnia narażają życie, by ratować innych. Kolejne produkcje – Drzewa milczą Agnieszki Zwiefki, czy MUR Kasi Smutniak, przeniosły widzów na pogranicze dramatycznych wydarzeń, pozwalając im spojrzeć na konsekwencje konfliktów i emigracji w sposób niezwykle osobisty i głęboko poruszający.

„Eco Doc” na 28. Festiwalu OFF CINEMA

Silnym punktem tegorocznej edycji była sekcja Eco Doc, która pozwalała widzom przyjrzeć się złożonym relacjom człowieka z przyrodą. Sekcję otworzył dokument The Eagle with Sunlit Eye opowiadający o kontrowersjach związanych z ponownym wprowadzeniem orła bielika na tereny Szkocji. Film przedstawia konflikt między społecznością lokalną a działaczami ekologicznymi i zadaje ważne pytania o możliwość koegzystencji człowieka i dzikiej natury. Dużym atutem dokumentu jest to, że twórcy nie narzucają gotowych odpowiedzi, ale pozwalają widzowi samodzielnie przemyśleć, jak ludzkość powinna podejść do ochrony zagrożonych gatunków.

Inny poruszający film, Przynoszę ci dzikość, przedstawia historię muzyka, który w geście solidarności z przyrodą decyduje się na symboliczną wyprawę 1300 km wzdłuż rzeki. Przemierza ją drewnianą łodzią, słuchając natury i zanurzając się w dźwiękach pierwotnych ekosystemów. Ta medytacyjna podróż stawia przed widzem pytania o ekologiczne problemy współczesności i bliską nam katastrofę na Odrze, która jest jedną z największych rzek w Europie. Film ten, wraz z innymi produkcjami z sekcji Eco Doc, przypomniał o konieczności ochrony dzikich miejsc i przemyślenia naszej relacji z naturą.

„Granice dokumentu” – nowe podejście do gatunku

W tegorocznej edycji OFF CINEMA pojawiła się także nowa sekcja, Granice dokumentu, badająca możliwości kina dokumentalnego poza klasycznym ujęciem. Pelican blue to animowany dokument o węgierskich fałszerzach biletów kolejowych, który łączy dokumentalne spojrzenie z animacją. Film Nieukończony przedstawia z kolei losy projektu, który nigdy nie został ukończony z powodu pandemii COVID-19. Eksperymentalny charakter tych produkcji ukazał nieograniczone możliwości gatunku, udowadniając, że dokument może być medium niezwykle plastycznym, wciągającym i inspirującym.

Sekcje rodzinne i filmy o sztuce

OFF CINEMA nie zapomniało o młodszych widzach. W sekcji Poranki dla dzieci pokazano filmy o walorach edukacyjnych, wskazując, że dokument może wzbogacać wiedzę o świecie i inspirować do zadawania ważnych pytań.

W ramach sekcji „Filmy o filmach” widzowie mieli okazję obejrzeć dokumenty poświęcone Andy’emu Warholowi, Dario Argento czy Nickowi Cave’owi. Tutaj wyróżniał się film poświęcony zespołowi The Mars Volta Omar i Cedric, który ukazał muzyczne i osobiste wyzwania, z jakimi zmagają się jego członkowie. Dokumenty te były nie tylko wnikliwym portretem artystów, ale również inspiracją dla odbiorców, oferując wyjątkowe spojrzenie na świat sztuki.

28. edycja Festiwalu Filmów Dokumentalnych OFF CINEMA była wydarzeniem, które przeniosło widzów w różnorodne światy i zmusiło do zadawania trudnych pytań o współczesne społeczeństwo, relacje międzyludzkie i naturę. Dla uczestników była to doskonała okazja do obejrzenia wartościowych filmów, ale także do przemyślenia roli kina dokumentalnego w dzisiejszych czasach.